Kireçlenme problemi tüm dünyada en sık görülen ortopedik problemlerden biridir. İlerleyici özelliği olan bu hastalık tedavi edilmediği sürece hastada yoğun ağrı hissine ve hareket kısıtlılığına neden olabilmektedir. Kireçlenme problemi; diz ve kalça eklemlerinin yanı sıra ayak ve ayak bileklerinde de sıklıkla görülmektedir.
Ayak anatomisinde 28 kemik bulunmakta ve bu kemikler 30’dan fazla eklem yapısı ile birbirine bağlanmaktadır. Ayak bileği eklemi; talus adı verilen ayak kemikleri ile kaval kemiği arasında yer alan oldukça karmaşık ve büyük bir eklemdir. Söz konusu eklem kıkırdağının çeşitli nedenler ile aşınması, eklem sıvısının tükenmesi ve eklemi oluşturan kemiklerin birbirine sürtmesi durumu ayak bileği kireçlenmesi olarak tanımlanmaktadır.
Ayak bileği kireçlenmesine neden olan 3 temel faktör bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki şekilde açıklanabilmektedir;
Artroz / Osrteoartrit
Genellikle ileri yaşlarda ve ideal kilonun üzerinde bulunan kişilerde açığa çıkan bu problemde eklem yapısı bozulmakta ve dolayısı ile ağrı, şişlik ve sertlik gibi şikayetler söz konusu olmaktadır.
Romatoid Artrit
Metabolik bir hastalık olan romatoid artrit probleminde ayak bileği ekleminin tutulması sonucunda eklem kıkırdakları tükenmekte, eklem kemikleri iltihaplanmakta ve harabiyet açığa çıkmaktadır.
Travmatik Olaylar
Kaza, düşme, çarpma gibi travmatik olaylar sonucunda gelişen kırık ya da yaralanmalar durumunda ayak bileği eklem yapısının bozulması ile birlikte kireçlenme problemi açığa çıkabilmektedir.
Ayak bileği kireçlenmesinde sık görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilmektedir;
Ayak bileği kireçlenmesinin teşhis sürecinde hastanın sağlık öyküsünün değerlendirilmesi ve ayrıntılı fizik muayenenin yanı sıra röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) sistemlerinden de faydalanılabilmektedir.
Teşhis sonrasında hastanın kemik yaşı, kemik yapısı ve kireçlenmenin oranına göre en uygun tedavi yöntemi planlanmaktadır. Erken evre kireçlenme problemlerinde ağrı kesici ilaçların kullanımının yanı sıra doktorun önerdiği egzersizler fayda sağlamaktadır. Bununla birlikte fizik tedavi yöntemleri ile ayak bileği eklem yapısı rahatlatılabilmektedir. Son yıllarda enjeksiyon yöntemi ile tedavi de ayak bileği kireçlenmesi probleminde etkili olmaktadır.
Söz edilen tedavi yöntemlerinin fayda sağlamadığı durumlarda ise cerrahi tedavi seçeneklerine başvurulmaktadır.
Artroskopik debridman halk arasında eklem temizliği olarak tanımlanmaktadır. Özellikle erken evre ayak bileği kireçlenmesinde eklem içerisindeki kireçlenme dokuları temizlenerek ayak bileği rahatlatılabilmektedir. Ayak bileği eklemini oluşturan kemiklerin ciddi derecede harabiyet yaşaması durumunda ise ayak bileği protezi uygulanabilmektedir.
Ayak bileği protezi; uygulama alanındaki kireçlenme yaşayan eklem kemiklerinin çıkarılması ve yerine uygun protezin yerleştirilmesi işlemidir. Bu işlem; diz protezi ya da kalça protezi işlemi kadar yaygın olmasa da ayak bileği kireçlenmesi tedavisinde oldukça etkili bir tedavisi yöntemidir.
Alanında tecrübeli bir uzmanın uygulaması gereken ayak bileği protezi ameliyatında operasyon süreci ve ameliyat sonrası iyileşme sürecinde birtakım önemli noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir;