Stres Kırıkları Nedir, En Çok Nerede ve Kimlerde Görülür?
Stres kırıkları; ilgili kemiklerin potansiyelinden fazla güce maruz kalması sonucunda oluşan kırıklardır. Kol ve bacakların yanı sıra aynı zamanda omurga ve kaburga kemiklerinde de sıklıkla görülmektedir.
Stres kırıkları yetmezlik ve yorgunluk kırıkları olarak iki farklı grupta incelenmektedir. Aşırı yüklenme sonucunda sağlıklı kemikler yaşanan kırıklar yorgunluk kırıkları olarak adlandırılırken, direnci azalmış kemiklerde oluşan kırıklar ise yetmezlik kırıkları olarak tanımlanmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucunda stres kırıklarının en çok görüldüğü bölge ayak tarak kemikleridir.
Stres Kırıkları Neden Olur?
Stres kırıklarının oluşum nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir;
- Yanlış ayakkabı seçimi
- Zorlanma
- Aşırı spor
- Ayak deformiteleri
- Topuklu ayakkabı giyme
- Menopoz
- Kemik erimesi
Yorgunluk kırıkları; sporcularda, gençlerde, askerlerde, dansçılarda görülmektedir. Yetmezlik kırıkları ise; osteoporoz, osteomalazi, hiperparatiroidi gibi problemler yaşayan kişilerde ve uzun süre kortizon içeren ilaç kullanan kişilerde görülmektedir.
Stres Kırıkları Belirtileri Nelerdir?
Stres kırıklarının açığa çıkardığı belirtiler genellikle incinme ile karıştırılmaktadır. Bu nedenle pek çok hasta uzun süre doktora başvurmayı erteleyebilmektedir. Ağrı hissinin yanı sıra kırığın oluştuğu bölgede oluşan şişlik de stres kırıklarının belirtileri arasındadır.
Stres kırıkları sonucunda gelişen ağrı hissi genellikle geceleri şiddetlenmektedir. Pelvik bölgesinde oluşan stres kırıkları ise kasık ve bel bölgesinde ağrı hissine neden olmaktadır.
Stres Kırıkları Teşhis Nasıl Koyulur?
Stres kırıklarının teşhisinde ayrıntılı bir fizik muayene ve röntgen değerlendirmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı zamanda bilgisayarlı tomografi ve MR gibi uygulamaların yanı sıra kemik yoğunluğu ölçümleri de uygulanmaktadır.
Stres Kırıkları Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Stres kırıklarında başlıca tedavi yöntemi istirahattir. İlgili bölgenin dinlendirilmesi, herhangi bir güce maruz bırakılmaması gerekmektedir. Aynı zamanda bu süreçte buz kompresi yapılması da önerilmektedir. Ayakta oluşan stres kırıklarında dinlenme sürecinde koltuk değneği kullanılması ve ayakkabı kullanımına özen gösterilmesi gerekmektedir.
İstirahat sürecinin yanı sıra stres kırıklarının açığa çıkardığı ağrının kontrol edilmesi amacıyla doktorun önerdiği ağrı kesici ilaçların kullanımı aksatılmamalıdır. Bunun yanışı ödem söktürücü ilaçlar da kullanılabilmektedir.
Kırık yaşanan bölgenin koruma altına alınması amacı ile alçı uygulaması da gerçekleştirilebilmektedir.
Stres Kırıklarında Fizik Tedavi
Fizik tedavi yöntemi ile stres kırıkları tedavi edilebilmektedir. Gerek su terapileri gerekse de basınç uygulamaları ile kırık oluşumu tamir edilmektedir. Çeşitli egzersizler ile ilgili kemiğin güçlenmesi sağlanmaktadır.
Stres Kırıklarında ESWT Tedavisi
ESWT tedavisi ses dalgaları ile tedavi disiplinine dayanmaktadır. Bu yöntem ile kırığın hızlı bir şekilde iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.
Stres Kırıklarında PRP Tedavisi
PRP tedavisi kişinin kendi kanından elde edilen trombositlerin enjekte edilmesi disiplinine dayanan PRP tedavisi ile kemik dokunun kendi kendine iyileşmesi sağlanmaktadır.
Stres Kırıklarına Ameliyat
Cerrahi dışı tedavi yöntemlerinin fayda sağlamadığı durumlarda cerrahi yöntemlere başvurulmaktadır. Bu süreçte kırılan kemik doku temizlenmekte, gerektiği durumlarda vidalama işlemleri yapılmaktadır.
Kemik kırıklarının iyileşme süreci kırılan kemiğin durumu, konumu ve hastanın kemik ölçüm değerlerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu süreçte hastanın bağışıklık sistemini güçlü tutması, ideal kilosunu koruması ve aynı zamanda fizyolojik açıdan zorlanmaması gerekmektedir.
Stres kırıklarının tekrarlanmaması için ise aşağıdaki maddelere dikkat edilmesi önerilmektedir;
- Kemiklerin güçlendirilmesi gerekmektedir. (Güneş ışığından faydalanılabilir)
- Uzun süre ayakta durulmamalıdır
- Kalsiyumdan zengin besinler tüketilmelidir
- Alkol ve sigara kullanımı bırakılmalıdır.
- Fiziksel aktivite sırasında ağrı hissedilmesi durumunda hemen durulmalıdır.
- Uzun süre kortizonlu ilaç kullanımında ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.
- Vücuttaki ödem atılmalıdır.